การบาดเจ็บของไขสันหลัง

ระบบประสาทหมายถึง ระบบที่มีหน้าที่ควบคุมการทำงานของร่างกายในการตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาวะแวดล้อมทั้งภายในและภายนอกร่างกาย เพื่อให้ร่างกายมีการปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อมต่างๆได้อย่างเหมาะสม รักษาสภาวะแวดล้อมภายในร่างกายให้คงที่ นอกจากนี้ยังเกี่ยวกับกระบวนการทางด้านจิตใจ การเรียนรู้ การให้เหตุผล การจินตนาการ การวางแผน สติปัญญาและอารมณ์

ระบบประสาทแบ่งออกเป็นได้เป็น 2 ชนิดใหญ่ๆ ได้แก่

1 ระบบประสาทส่วนกลาง

2 ระบบประสาทส่วนปลาย

โดยทั่วไป การบาดเจ็บของไขสันหลังอาจเกิดจากสาเหตุดังต่อไปนี้

-อุบัติเหตุทางรถยนต์

-การบาเจ็บจากการเล่นกีฬา

-การล้ม

-โรคต่างๆ เช่นมะเร็ง เนื้องอก วัณโรค

-ถูกยิง ฟัน แทง

        โดยหากเป็น 3 สาเหตุแรก (เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด) โดยสาเหตุที่4 มักไม่ทำให้ไขสันหลังถูกตัดหรือฉีกขาด เพียงแต่ทำให้เกิดการช้ำ บวม มีเลือดออก หรือขาดเลือดไปเลี้ยงเท่านั้น ส่วนการบาดเจ็บของไขสันหลังที่มีสาเหตุจากการถูกยิง ฟัน แทง มักจะทำให้ไขสันหลังถูกตัดหรือฉีกขาดโดยตรง ทำให้ทั้ง cell body และ axon เกิดพยาธิสภาพ แต่โดยทั่วไปพบว่าในกลุ่มผู้ป่วยที่เกิดการบาดเจ็บของไขสันหลัง จะจำนวนน้อยมากที่ไขสันหลังเกิดการฉีกขาดหรือถูกตัดขาดอย่างสมบูรณ์

พยาธิสรีระวิทยาของการบาดเจ็บของไขสันหลัง

            ดังที่ได้กล่าวไปข้างต้นแล้วว่า ผู้ป่วยที่เกิดการบาดเจ็บของไขสันหลังมีสาเหตุจากอุบัติเหตุทางรถยนต์หรือจักรยานยนต การบาดเจ็บจากการเล่นกีฬา และการล้ม ซึ่งมักไม่ทำให้ไขสันหลังถุกตัดหรือขาดอย่างสมบูรณ์ เพียงแต่ทำให้เกิดการช้ำ บวม มีเลือดออก หรือขาดเลือดไปเลี้ยงเท่านั้น แต่การบาดเจ็บเพียงเท่านี้ก็สามารถทำให้เกิดความผิดปกติของระบบประสาทส่วนปลายได้รุนแรงไม่น้อยไปกว่าการที่ไขสันหลังถูกตัดขาดอย่างสมบูรณ์

          เมื่อไขสันหลังได้รับบาดเจ็บ พยาธิสภาพที่เกิดขึ้นประกอบด้วย2 กลไก ปฐมภูมิและกลไกระดับทุติยภูม ซึ่งความผิดปกติของระบบประสาทที่เกิดขึ้นกับผุ้ป่วยมักเป็นผลจากการกลไกทุตติยภูมิจากมากกว่าปฐมภูมิ ด้วยเหตุนี้ทันทีที่บาดเจ็บของไขสันหลัง การรักษาทางการแพทย์โดยใช้ยาสเตียรอยด์ในระยะเฉียบพลันจึงเป็นเรื่องสำคัญ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยจำกัดการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในกลไกทุตติยภูมิให้น้อยที่สุด

           กลไกระดับปฐมภูมิเป็นกลไกที่เกี่ยวกับการบาดเจ็บที่เกิดขึ้นโดยตรง เป็นการเปลี่ยนแปลงที่ในบริเวณที่บาดเจ็บ สส่วนใหญ่เกิดจากการที่บาดเจ็บเนื่องจากกลไกทางกลศาสตร์ เช่นเกิดการกด การอัด การกระแทก การฉีก การดึงยืด

          ส่วนกลไกระดับทุตติยภูมิเป็นการเปลี่ยนแปลงที่เกิดต่อเนื่องตามมาจากกลไกระดับปฐมภูมิ เป็นกระบวนการเปลี่ยนแปลงระดับชีวเคมี การเปลี่ยนแปลงในนระดับเซลล์ เช่นการเปลี่ยนแปลงของระดับการเต้นของหัวใจ ความดันเลือดและอิเล็กโตรลัยท์ การไหลเวียยนเลือดลดลง การอักเสบลดลง มีภาวะเลือดออก ภาวะขาดเลือด โดยในระยะแรกเมื่อกระดูกสันหลังได้รับการบาดเจ็บ จะมีอาการบวม การไหลเวียนเลือดไปเลี้ยงบริเวณนั้นน้อยลง เกิดภาวะเกร็งตัวอย่างค่อยเป็นค่อยไปใน 24 ชั่วโมงแรกหลังเกิดการบาดเจ็บทำให้เซลล์ประสาทบริเวณนั้นขาดเลือด ส่งผลให้เลือดไหลเวียนไปสู่ทางเดินประสาทขาขึ้นและขาลง เกิดความเสียหายต่อเซลล์อย่างถาวร

การฟื้นตัวของไขสันหลังภายหลังการได้รับบาดเจ็บ

            ข้อมูลส่วนใหญ่ที่มีอยุ่ในปัจจุบันแสดงให้เห็นว่า การฟื้นตัวของไขสันหลังภายหลังได้รับบาดเจ็บเกิดขึ้นได้ค่อนข้างน้อยมาก การบาดเจ็บของไขสันหลังจะนำไปสู่การตายของเซลลประสารทซึ่งจะไม่เกิดการฟื้นตัวหรือการเจริญขึ้นใหม่ แต่จะมีการเปลี่ยนแปลงที่กระบวนการหลั่งสารสื่อประสาท หรืออย่างมากที่สุดก็มีเพียงการงอกที่ไม่ได้รับบาดเจ็บที่อยู่ข้างเคียงบริเวณที่ไม่ได้รับบาดเจ็บ เพื่อให้การทำงานของระบบประสาทยังอยู่ ส่วนของระบบประสาทส่วนกลางเมื่อได้รับบาดเจ็บจะไม่มีความสามารถในการเจริญขึ้นใหม่ ซึ่งตรงข้ามกับระบบประสาทส่วนปลายทีมีความสามารถในการเจริญขึ้นใหม่ อยู่เสมอ ทั้งในด้านโครงสร้างหน้าที่ โดยระบบประสาทส่วนปลายจะผลิตสารมาช่วยในการฟื้นตัวซึ่งจะเป็นไปอย่างช้าๆ

สอบถามเพิ่มเติมได้ที่ คลินิกกายภาพบำบัดเฟิร์ส ฟิสิโอ

www.firstphysioclinic.com  สายด่วน 085-264-4994