Q :  การบาดเจ็บที่ศีรษะ หมายถึงอะไร

A :  การบาดเจ็บใดๆที่มีต่อหนังศีรษะ กะโหลกศีรษะและเนื้อเยื่อที่เป็นส่วนประกอบภายในกะโหลก
            ศีรษะ ซึ่งอาจทำให้มีหรือไม่มีการเปลี่ยนแปลงระดับความรู้สึกตัว อุบัติการณ์เกิดหรือสถิติการเกิด
            บาดเจ็บที่ศีรษะบอกตัวเลขที่ชัดเจนได้ยาก  ความแตกต่างตามความรุนแรงและกลไกของการบาดเจ็บ

Q :  สาเหตุของการเกิดการบาดเจ็บที่ศีรษะ

A :  สำหรับสาเหตุของการเกิดการบาดเจ็บที่ศีรษะมีด้วยกันหลายสาเหตุ เช่น อุบัติเหตุจราจร ตกจากที่สูง
            ทำร้ายร่างกาย กีฬาและนันทนาการ ถูกยิง แรงกระแทกอื่นๆ

Q :  กลไกการเกิดบาดเจ็บที่ศีรษะมีอะไรบ้าง

A :  กลไกการเกิดบาดเจ็บที่ศีรษะ แบ่งออกเป็น 2 แบบคือ
            1. การบาดเจ็บโดยตรง ( direct injury )
            2. การบาดเจ็บโดยอ้อม ( indirect injury )

Q :  กลไกการเกิดบาดเจ็บที่ศีรษะ  บาดเจ็บโดยตรง ( direct injury ) เป็นอย่างไร

A :  1.  บาดเจ็บที่เกิดขณะศีรษะอยู่นิ่ง ( static head injury ) คือ บาดเจ็บที่เกิดแก่ศีรษะขณะอยู่นิ่งหรือ
            เคลื่อนไหวเล็กน้อย เช่น การถูกตี ถูกยิง เป็นต้น พยาธิสภาพที่เกิดขึ้นจะเป็นพยาธิสภาพเฉพาะที่
            เท่านั้น แต่ถ้าถูกตีด้วยวัตถุใหญ่หรือวัตถุที่มีความเร็วสูง จะทำให้สมองเกิดการสั่นสะเทือนอย่าง
            รุนแรง
            2. บาดเจ็บที่เกิดขณะศีรษะเคลื่อนที่ ( dynamic head injury ) คือ บาดเจ็บที่เกิดแก่ ศีรษะขณะที่ศีรษะ
            มีความเร็วไปกระทบกับวัตถุที่อยู่นิ่งหรือกำลังเคลื่อนที่ เช่น ขับรถไปชนต้นไม้ ขับรถไปชนกับรถที่
            วิ่งสวนทาง เป็นต้น เมื่อศีรษะกระทบของแข็ง จะทำให้เกิดบาดเจ็บหรือพยาธิสภาพแก่สมองส่วนนั้น 
            ( coup lesion ) ซึ่งมักมีการแตกร้าวของกะโหลกศีรษะร่วมด้วย ส่วนสมองด้านตรงข้ามกับบริเวณที่
            กระทบวัตถุนั้นอาจมีการฉีกขาดและมีเลือดออกร่วมด้วย ( contracoup lesion )

Q :  กลไกการเกิดบาดเจ็บที่ศีรษะ  บาดเจ็บโดยอ้อม ( indirect injury )  เป็นอย่างไร

A :  การบาดเจ็บที่เกิดขึ้นกับส่วนอื่นของร่างกาย แล้วมีผลสะท้อน ทำให้เกิดการบาดเจ็บที่ศีรษะขึ้น เช่น
            ตกจากที่สูงก้นกระแทกพื้น ทำให้ศีรษะกระแทกลงมาบนส่วนของกระดูกคอ เป็นผลทำให้เกิด
            อันตรายต่อแกนสมองส่วนเมดัลลาโดยตรงหรือการเคลื่อนไหวของลำตัวอย่างรวดเร็ว ทำให้ส่วน
            ศีรษะขาดการรองรับ เป็นผลให้ศีรษะคว่ำไปข้างหน้าหรือหงายไปด้านหลังอย่างรวดเร็ว ชนิดนี้ไม่มี
            บาดแผลที่หนังศีรษะและกะโหลกศีรษะ

Q :  พยาธิภาพของการบาดเจ็บที่ศีรษะ  มีอะไรบ้าง

A :  1. บาดเจ็บที่ศีรษะระยะแรก ( primary head injury ) เป็นการบาดเจ็บที่เกิดทันทีที่มีแรงกระทบต่อ
             อวัยวะชั้นต่างๆ ของศีรษะ
             2. บาดเจ็บที่ศีรษะระยะที่สอง ( secondary head injury ) เป็นภาวะแทรกซ้อนที่เกิดหลังจากการ
             บาดเจ็บที่ศีรษะระยะแรก โดยใช้ระยะเวลาเป็นนาที ชั่วโมง หรือเป็นวัน

Q :  การบาดเจ็บที่ศีรษะระยะแรก  เป็นอย่างไร

A :  กระทบต่ออวัยวะชั้นต่างๆ ของศีรษะดังนี้
             1.1   หนังศีรษะ ( scalp ) เป็นชั้นซึ่งมีหน้าที่ช่วยป้องกันและลดอันตรายที่จะเกิดแก่กะโหลกศีรษะ
              และสมอง
             1.2 กะโหลกศีรษะ ( skull ) ประกอบด้วยกระดูกหลายชิ้นเชื่อมติดกันสนิทในผู้ใหญ่จึงไม่สามารถ
             ยืดขยายได้ ยกเว้นเด็กที่รอยต่อระหว่างกระดูกยังไม่เชื่อมติดกัน ภายในโพรงกะโหลกศีรษะมีช่อง
             เปิดที่สำคัญ บริเวณกระดูกท้ายทอย ( occipital bone ) ชื่อ foramen magnum ซึ่งเป็นทางที่ประสาท
             ไขสันหลังติดต่อกับแกนสมอง บริเวณกะโหลกศีรษะที่มีความบอบบางที่สุดคือ บริเวณกระดูก
             ด้านข้าง ( temporal bone ) และมีผิวที่ขรุขระทั้งด้านนอกและด้านใน ซึ่งทำให้เกิดการบาดเจ็บต่อ
             สมองส่วนข้างใต้นี้ได้บ่อย
             1.3 เนื้อสมองช้ำ ( brain contusion ) เป็นภาวะที่มีเลือดแทรกอยู่ระหว่างเซลล์สมองใต้เยื่อเพีย 
             ( subpial space ) โดยไม่มีการฉีกขาดของเยื่ออแรคนอยด์และเพียทำให้ผิวของสมองมี สีคล้ำ
             sulcus และ gyrus หายไป ตำแหน่งที่มีการช้ำได้บ่อย
             1.4 การบาดเจ็บทั่วไปของเนื้อสมองส่วนสีขาว ( diffused white matter injury ) มักเกิดกับผู้ป่วย
             บาดเจ็บศีรษะอย่างรุนแรง ทำให้หมดสติทันทีที่ได้รับแรงกระทบและมีแขนขาบิดเกร็งทั้งสองข้าง
             ( bilateral decerebration ) จนกระทั่งตายโดยไม่มีระยะของการรู้สึกตัว ( lucid interval )
             1.5 เนื้อสมองฉีกขาด ( brain laceration ) หมายถึงการฉีกขาดของเนื้อสมองร่วมกับการฉีกขาดของ    
              เยื่ออแรคนอยด์และเยื่อเพีย เนื่องจากการแตกของกะโหลกศีรษะเป็นแนวหรือมีการแตกยุบทำ
              อันตรายต่อเนื่อสมอง และเยื่อหุ้มสมองโดยตรง มีกลไกเช่นเดียวกับ coup และ contracoup lesion

Q :  ผลของการบาดเจ็บที่ศีรษะ  เป็นอย่างไร

A :  การหายของผู้ป่วยบาดเจ็บที่ศีรษะขึ้นอยู่กับปัจจัย 3 อย่าง ได้แก่ ความรุนแรงของการบาดเจ็บ อายุ
            ของผู้ป่วยขณะได้รับบาดเจ็บ และคุณภาพของการรักษาพยาบาล จากการศึกษาผลของการบาดเจ็บที่
            ศีรษะ ส่วนใหญ่ที่มีผู้รายงานได้อธิบายโดยอาศัยความรุนแรงของการบาดเจ็บที่ศีรษะขณะแรกรับที่
            แผนกฉุกเฉินดังนี้
           1. ผู้ป่วยบาดเจ็บที่ศีรษะเล็กน้อย ( minor head injury ) ส่วนใหญ่เกือบทุกคนจะหายโดยไม่มี
           ภาวะแทรกซ้อนรุนแรง
           2. ผู้ป่วยบาดเจ็บที่ศีรษะปานกลาง ( moderate head injury ) มักจะพบผู้ป่วยในกลุ่มนี้อาการเป็นที่น่า
           พอใจ มีเพียงส่วนน้อยที่มีสติปัญญาลดลง เนื่องจากการทำลายของเซลล์สมองอย่างถาวร
           3. ผู้ป่วยบาดเจ็บที่ศีรษะอย่างรุนแรง ( Severe head injury ) พบอัตราตายของผู้ป่วยกลุ่มนี้ประมาณ
           ร้อยละ 50   และจากการติดตามผู้ป่วยที่รอดชีวิตในระยะ  6    เดือนหลังจากได้รับบาดเจ็บที่ศีรษะพบ
           ร้อยละ 20 มีความพิการอย่างรุนแรง ร้อยละ 40 มีความพิการปานกลางและร้อยละ 40 หายเป็นปกติ

Q :  การฟื้นฟูด้านร่างกาย ( Physical rehabilitation )  ในผู้ป่วยที่บาดเจ็บที่ศีรษะ  เป็นอย่างไร

A :  ในระยะแรกของผู้ป่วยบาดเจ็บที่ศีรษะอย่างรุนแรงหรือปานกลาง เมื่อได้รับการรักษาในภาวะวิกฤต
             จนอาการต่างๆดีขึ้น สัญญาณชีพและอาการทางระบบประสาทคงที่ แต่เนื่องจากผู้ป่วยบางรายยังไม่
             รู้สึกตัว หรือบางรายได้รับยาสงบระงับ หรือยาที่ทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรงหรือความตึงตัวลดลง จึง
             ทำให้มีการเคลื่อนไหวส่วนต่างๆของร่างกายลดลง ( impaired physical mobility )

Q :  การฟื้นฟูด้านการเรียนรู้ ( cognitive rehabilitation )  ในผู้ป่วยที่บาดเจ็บที่ศีรษะ  เป็นอย่างไร

A :  ในการฟื้นฟูเกี่ยวกับการรู้แบ่งเป็น 3 ระยะดังนี้
               1.  ระยะกระตุ้น ( stimulation phase ) เป็นระยะที่จัดสำหรับผู้ป่วยที่มีระดับการรู้ระดับที่ 1,2 และ 3
               คือไม่รู้สึกตัวหรือเริ่มรู้สึกตัวในระยะแรก ขณะรับการรักษาที่หอผู้ป่วยหนัก
               2.  ระยะสร้างเสริมลักษณะ ( structure-oriented phase ) เป็นระยะที่จัดสำหรับผู้ป่วยที่มีการรู้ใน
               ระดับ 4,5 และ 6 ซึ่งพึ่งตื่นจากอาการหมดสติหรือไม่รู้สึกตัว มีปฏิกิริยาตอบสนองต่อสิ่งที่มา
               กระตุ้นจากภายนอกและภายในอย่างมากมายในลักษณะต่างๆที่ไม่เหมาะสม

                3. ระยะบูรณาการ ( reintegration phase ) สำหรับผู้ป่วยที่มีการรู้ที่ระดับ 8 และ 9 ซึ่งอาจจะมี
                อาการสับสนเล็กน้อยหรือไม่มีเลย และได้รับการช่วยเหลือเกี่ยวกับความจำ ความตั้งใจและอาการ
                สับสน จนกระทั่งอาการดีขึ้นสู่ระยะนี้