Q: การดูดเสมหะ (suction) คืออะไร

A:การดูดเสมหะ เป็นการนำเสมหะออกจากทางเดินหายใจ โดยใช้เทคนิคปลอดเชื้อ

Q: เพราะเหตุใดจึงต้องทำการดูดเสมหะ

A: -เพื่อกำจัดเสมหะในหลอดลม ในผู้ป่วยที่ไม่สามารถกำจัดออกไปได้เองด้วยการไอ เช่น เด็กทารก ผู้ป่วยที่มีภาวะอ่อนแรง ผู้ป่วยที่ใส่ ET-tube หรือ TT-tube -เพื่อให้ทางเดินหายใจกว้างขึ้น

         - เพื่อป้องกันการติดเชื้อระบบทางเดินหายใจ

           - เพื่อเก็บเสมหะส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ

Q: ก่อนทำการดูดเสมหะ ต้องได้รับการรักษาทางกายภาพบำบัดของทรวงอกใดก่อน

A:การเคาะปอด การสั่นปอด และการจัดท่าระบายเสมหะ เพื่อให้เสมหะถูกขับออกมาได้ง่ายขึ้น

Q: ข้อควรระวังในการดูดเสมหะ คืออะไร

A: -ผู้ป่วยที่มีภาวะพร่องออกซิเจนรุนแรง

         -การดูดเสมหะขณะมีอาหารอยู่เต็มกระเพาะ จะทำให้เกิดการสำลักได้

         - ภาวะเลือดออกผิดปกติ

       - ตอบสนองไวกว่าปกติต่อการดูดเสมหะ

- มีภาวะ thrombocytopenia หรือกำลังได้รับการรักษาด้วย systemic anticoagulant

        -ผ่าตัดบริเวณ pharynx, กล่องเสียงอักเสบ (epiglottitis)

        - เพิ่งรับประทานอาหาร

Q: ข้อบ่งชี้ของการดูดเสมหะ มีอะไรบ้าง

A: -กระสับกระส่าย สีหน้า ท่าทางไม่สุขสบาย มีอาการซึมลง

         -ก่อนให้อาหารทาง Nasogastric tube -อัตราชีพจรและการหายใจเพิ่มขึ้น

         -มีอาการเขียวคล้ำจากการขาดออกซิเจน

         -ผู้ป่วยรู้สึกมีเสมหะมากและฟังเสียงปอดได้ยินเสียงเสมหะ

        -ผู้ป่วยมีอาการรู้สึกเหนื่อย หายใจลำบาก ได้ยินเสียงดังขณะหายใจเข้าและหายใจออก

        -การไอไม่มีประสิทธิภาพที่จะขับเสมหะออกได้

        -ลักษณะเสมหะ เหนียว และมีจำนวนมาก

Q: การปรับแรงดันของเครื่องดูดเสมหะ พิจารณาจากอะไร

A:กรณีดูดเสมหะด้วยระบบปิด (Close system) ควรใช้แรงดันไม่เกิน 160 mmHg mmHgกรณีดูดเสมหะด้วยระบบเปิด (Open system) ควรปรับแรงดันให้เหมาะสมตามช่วงวัย คือ เด็กเล็ก 60 - 90 mmHg ,เด็กโต80-100 mmHg, ผู้ใหญ่ 100 -120 mmHg

Q: หลักในการเลือกสายดูดเสมหะสำหรับดูดเสมหะที่เหมาะสม คือ

A:ผู้ใหญ่ใช้เบอร์ 14-16 Fr. เด็กเบอร์ 8-10 Fr. เพื่อป้องกันภาวะปอดแฟบ (Lung collapse) เนื่องจากสายดูดเสมหะขนาดใหญ่จะทำให้ช่องว่างของท่อหายใจลดลงจนไม่เพียงพอ สำหรับอากาศภายนอกที่จะไหลเข้ามาแทนที่อากาศที่ดูดออก

Q: อุปกรณ์ที่ใช้ในการดูดเสมหะ ประกอบด้วยอะไรบ้าง

A: 1. เครื่องดูดเสมหะ

2. สายดูดเสมหะปลอดเชื้อ

3. ขวดปากแคบขนาด 500 ซีซี จำนวน 1 ขวด ล้างให้สะอาด

4. ถังพลาสติกพร้อมฝาปิด 5. ถุงมือปลอดเชื้อ

Q: การประเมินผู้ป่วยว่าการดูดเสมหะมีประสิทธิภาพดี สามารถประเมินได้จากอะไร

A:1.ทางเดินหายใจโล่งไม่มีเสมหะอุดตันทางเดินหายใจ

2. ร่างกายได้รับออกซิเจนเพียงพอ ไม่มีภาวะขาดออกซิเจน โดยการประเมินจากค่า O2Satuation

3. ผู้ป่วยไม่มีอาการกระสับกระส่าย

4. อัตราชีพจรและการหายใจลดลง

Q: ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดจากการดูดเสมหะ คืออะไร

A: 1.ความดันต่ำ ควรใช้เครื่องวัดความดันโลหิต ก่อน-หลังการรักษา

2.จังหวะการเต้นของหัวใจไม่สม่ำเสมอ (irregular heart rate)

3.เกิดการระบายเคืองและการอักเสบต่อเยื่อบุทางเดินหายใจ

4.ภาวะปอดแฟบ (lung atelectasis)

5.ติดเชื้อง่าย