Atelectasis (ปอดแฟบ)

เป็นภาวะที่ปอดขยายตัวไม่เต็มที่ เกิดจากการถูกจำกัดการเคลื่อนไหว หายใจตื้น มีสิ่งอุดตันในหลอดลมเล็กๆ ถุงลมในปอดตีบ มีแรงดันจากช่องเยื่อหุ้มปอด ไม่สามารถไอขับเสมหะออกได้อย่างมีประสิทธิภาพ และการระบายอากาศไม่เพียงพอ ต่อมาเลือดที่ไหลผ่านปอดไม่สามารถแลกเปลี่ยนออกซิเจนกับปอดได้ ระดับออกซิเจนในเลือดแดงจึงลดลง ทำให้เกิดภาวะขาดออกซิเจน และอาจหมดสติได้

ลักษณะอาการ

ผู้ป่วยจะหายใจลำบาก หอบเหนื่อยง่ายขณะทำกิจกรรมต่างๆ มีลักษณะตัวเขียวเนื่องจากร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ การขยายตัวของทรวงอกน้อยลง การตรวจปอดโดยการเคาะได้เสียงทึบ ลักษณะอาการนั้นขึ้นอยู่กับปอดว่าแฟบมากน้อยเพียงใด

การรักษาทางการแพทย์

• ให้ออกซิเจน และความชื้น
• ใช้เครื่องช่วยหายใจในผู้ป่วยที่หายใจลำบาก
• รักษาอาการอักเสบ โดยการใช้ยา
• ผ่าตัด เมื่อพบว่ามีสิ่งแปลกปลอมภายในปอด หรือผ่าตัดปอดที่แฟบออกในผู้ป่วยที่มีอาการเรื้อรัง

การรักษาทางการภาพบำบัด

1. เคาะปอด เพื่อระบายเสมหะภายในปอด

2. สอนหายใจ

• การฝึกการหายใจแบบ Pursed Lip

วิธีปฏิบัติ

-จัดท่าทางให้ผู้ป่วยอยู่ในท่าที่สบายที่สุด

-สูดลมหายใจเข้าทางจมูก (ท้องป่อง) แล้วหายใจออกทางปาก (ท้องแฟบ) โดยห่อปากเป่าลมออกช้าๆ

3. สอนไออย่างมีประสิทธิภาพ

• การฝึกไอ Cough Training

วิธีปฏิบัติ

-จัดท่าควรอยู่ในท่านั่ง โน้มตัวลงมาข้างหน้าเล็กน้อย

-สูดลมหายใจเข้าออกลึกๆ ตามการฝึกหายใจ

-กลั้นหายใจ พร้อมกับไอออกมา 1-2 ครั้ง

4. ออกกำลังกายเพื่อเพิ่มการขยายตัวของปอด

• ออกกำลังกายยืดกล้ามเนื้อหายใจ

วิธีปฏิบัติ

ท่าที่1  เพื่อยืดกล้ามเนื้อบริเวณทรวงอกด้านหน้า-ด้านหลัง

- ท่าเริ่มต้น นั่งตัวตรงบนเก้าอี้
- วิธีการ ยกแขนขึ้นเหนือศีรษะพร้อมหายใจเข้า จากนั้นโน้มตัวลงมาทางด้านหน้าพร้อมหายใจออก
- จำนวนครั้ง 5 ครั้ง/เซต ทำซ้ำ 2 เซต

ท่าที่2 เพื่อยืดกล้ามเนื้อบริเวณทรวงอกด้านหลัง-ด้านข้าง

- ท่าเริ่มต้น นั่งตัวตรงบนเก้าอี้

- วิธีการ ประสานมือทั้งสองข้างเข้าด้วยกันยกแขนขึ้นเหนือศีรษะและหมุนตัวไปด้านซ้าย พร้อมหายใจเข้า จากนั้นโน้มตัวลงมาทางด้านหน้ามือแตะพื้นพร้อมหายใจออก

- จำนวนครั้ง 5 ครั้ง/เซต ทำซ้ำ 2 เซต

ท่าที่3 เพื่อยืดกล้ามเนื้อบริเวณทรวงอกด้านหน้า-ด้านหลัง

- ท่าเริ่มต้น นั่งตัวตรงบนเก้าอี้

- วิธีการ ประสานมือทั้งสองไว้ที่ท้ายทอย ก้มตัวลงพร้อมเอาศอกชิดกันและหายใจออก กางศอกออกพร้อมกับยืดตัวหายใจเข้า

- จำนวนครั้ง 5 ครั้ง/เซต ทำซ้ำ 2 เซต

• ออกกำลังกายเพิ่มความแข็งแรงกล้ามเนื้อบริเวณทรวงอกโดยใช้รอก

วิธีปฏิบัติ

ท่าที่1 เพิ่มความแข็งแรงกล้ามเนื้อบริเวณทรวงอกด้านหน้า-ด้านหลัง

- ท่าเริ่มต้น นั่งตัวตรงบนเก้าอี้

- วิธีการ ดึงรอกขึ้นจนแขนเหยียดตึง สลับซ้ายขวาพร้อมสูดลมหายใจเข้า-ออก ช้าๆ

- จำนวนครั้ง 10 ครั้ง/เซต ทำซ้ำ 2 เซต

(รูป)

ท่าที่2 เพิ่มความแข็งแรงกล้ามเนื้อบริเวณทรวงอกด้านข้าง

- ท่าเริ่มต้น ยืนหันข้างเข้าหารอก มือหนึ่งข้างจับรอก

- วิธีการ กางแขนขึ้นสุดแขนพร้อมหายใจเข้า หุบแขนเข้าหาลำตัวพร้อมหายใจออก

- ทำสลับกันทั้งซ้าย-ขวา

- จำนวนครั้ง 10 ครั้ง/เซต ทำซ้ำ 2 เซต

(รูป)

• spirometer

วิธีปฏิบัติ

-หายใจเข้าออกลึกๆยาวๆ

-ใช้ปากอม mouth piece ของเครื่อง spirometer

-สูดลมหายใจเข้าเต็มที่ glottic ปิด

-ให้ลูกบอลใน spirometer ลอยสูงขึ้นและคงไว้ให้นานที่สุด ถ้าเป็นไปได้ ประมาณ 5-10 วินาที หรืออย่างน้อย 3-5 วินาที แล้วค่อยๆผ่อนลง

-ทำติดต่อกัน 5-10 ครั้ง แล้วพัก ควรทำทุกๆ 1-2 ชั่วโมง

-ให้เวลาหายใจเข้า ต่อ หายใจออก ประมาณ 1 : 2

สอบถามเพิ่มเติมได้ที่ คลินิกกายภาพบำบัดเฟิร์ส ฟิสิโอ

www.firstphysioclinic.com สายด่วน 085-264-4994